De Berkel is een rivier die ontspringt bij Billerbeck in de Baumberge, een heuvelrug in het West Münsterland, en na zo’n 115 km uitmondt in de IJssel bij Zutphen.

De rivier de Berkel is erg bepalend geweest voor de geschiedenis van met name de stad Borculo en Eibergen. De heer van Borculo had zeker twee watermolens op de Berkel, namelijk in Borculo en Olden Eibergen. Daarnaast had de heer van Mallem een watermolen in de gelijknamige buurtschap.

De heer van Mallem was echter een leenman van de heer van Borculo. Laatstgenoemde eigende zich ook het waterrecht als een heerlijk recht toe. De enige nog bestaande watermolens op de Berkel zijn die te Borculo en te Mallem.

De loop van de Berkel:

Mooie beelden langs de hele Berkel hier.

Veel Berkel informatie ook op natuurlijkachterhoek.org én op Dna van de Berkel.

De Berkel was een rivier van uitersten. Met moeite was hij soms bevaarbaar te maken en dat niet eerder dan circa 1600. De oprichting van twee Berkelcompagnieën heeft economisch niet veel zoden aan de dijk gezet, maar is wel medebepalend geweest voor de romantiek rond de Berkelscheepvaart.  Overigens werd die romantiek in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw veel geweld aan gedaan door de derde Berkelverbetering, die de rivier op veel plaatsen het aanzien van een kanaal gaf.

In het Berkeldal zijn veel boerderijen te vinden met het element “beek”. In Olden Eibergen is er een boerderij Beezebekke (Biezebeek) en in Haarlo was er een boerderij Overbekkink, In Rekken bestond ooit de boerderij Meerbekke. Zelden is de Berkel naamgever geworden van een stuk grond. de benaming Berkeles voor een deel van de Geesterense Es (notabene niet grenzend aan de Berkel), is wel een uitzondering.

Pas in de twintigste eeuw werd de Berkel bron van inspiratie voor vele projecten  zoals de voormalige electriciteitsmaatschappij De Berkelstreek (gevestigd in Borculo), de wijk Berkellanden en de straatnaam Berkel Esch (overigens historisch onjuist) in Eibergen, Overberkel voor het industrieterrein in Borculo, Berkelpalace voor een horecagelegenheid bij de Hambroekplas in Borculo, Berkelstad (Borculo), Berkelstadradio (lokale radiozender Borculo), Berkelland FM (lokale radiozender Berkelland). Voorlopig hoogtepunt is wel de benaming voor de nieuwe gemeente Berkelland, die is ontstaan door een fusie is van de gemeenten Borculo, Eibergen, Neede en Ruurlo in 2005. Gezegd moet echter worden dat Ruurlo grotendeels niet in het stroomgebied van de Berkel ligt en ook historisch geen banden met deze rivier heeft.